117 Thánh Tử Ðạo Việt Nam

Trong chương trình cải tạo Thế Giới đang bị vật chất hóa và đưa thế giới trở về Thiên Chúa, Ðức Gioan Phaolô II vẫn nuôi hoài bão trình bày cho từng lớp người và trong trường hợp có thể, cho cả từng quốc gia, từng miền, một hay nhiều vị Thánh mô phạm, một hay nhiều vị Thánh sinh trưởng tại chỗ, quen thuộc với nền văn hóa và các phong tục địa phương. Từ trên cao các vị Thánh, đủ mọi mầu da sắc tộc, như những ngọn đèn trời soi chiếu, như những tấm gương linh động sẽ kêu gọi, sẽ thúc đẩy và cổ võ con người thời nay trở về nếp sống đạo đức xứng đáng với danh nghĩa người con Thiên Chúa.

Hồ sơ 117 vị Tử Ðạo Việt Nam là cả một kho tàng châu báu của Giáo Hội Việt Nam, tiềm tàng chứa đựng cái gì là tinh hoa của Ðạo Thiên Chúa hơn ba thế kỷ đã được truyền bá trên khắp giang sơn đất Việt: Ðức Tin thuần tuý, Ðức Tin sắt đá, Ðức Tin nồng nàn quảng đại của Tổ Tiên Việt Nam. 117 vị Tử Ðạo là 117 đoạn lịch sử oai hùng riêng biệt, không ai giống ai, trừ một điểm: ai cũng chết oanh liệt, làm chứng cho Ðức Tin.

Danh Sách 117 Thánh Tử Ðạo Việt Nam, được Ðức Thánh Cha Gioan Phaolô II Tuyên Phong Thánh tại Rôma ngày 19/06/1988:

Thánh Vinh Sơn Nguyễn Thế Ðiểm, Và Phêrô Võ Ðăng Khoa, Linh Mục (+1838)

Cha Vinh Sơn Nguyễn Thế Ðiểm sinh năm 1761 tại An Do Tây, cửa Tùng, Quảng Trị. Lúc còn nhỏ, ngài học La Tinh tại Hương Phương, rồi triết lý tại Chủng Viện Kẻ Vĩnh (Vĩnh Trị) và thụ phong linh mục. Sau đó, ngài về coi họ Cồn Nam và các họ kế cận thuộc hạt Bố Chánh.

Lúc đó cơn bách đạo càng trở nên đẫm máu. Ngày 02/7/1838, quan quân về vây làng tìm bắt các linh mục ngoại quốc, nhưng chỉ bắt được cha phó Phêrô Võ Ðăng Khoa cùng với người học trò tên Khang. Cũng ngày đó, cha Ðiểm bị bắt đang lúc tìm nơi trú ẩn tại làng Ðơn Sa, rồi bị giải về Ðồng Hới. Trong tù, ngài gặp lại cha phó và ít lâu sau Ðức Cha Cao cũng bị giam ở đó.

- Linh mục Phêrô Võ Ðăng Khoa sinh năm 1790 tại Thượng Hải, Nghệ An. Ông bà thân sinh ra ngài là Võ Ðăng Tân và Nguyễn Thị Hoan. Trước khi được gửi vào Chủng Viện Vĩnh Trị, ngài đã được theo ở với cha Hoan và cha Phượng.

Năm 30 tuổi, ngài chịu chức linh mục, làm cha phó ít lâu và sau đó về giúp cha Ðiểm ở Bố Chánh. Vẻ mặt nghiêm trang nhưng tâm hồn rất cởi mở, vui tươi và đạo đức. Suốt hai năm trong cuộc bách hại, ngài phải lẩn trốn, sống cuộc đời cùng khổ. Ngày 02/7/1838, ngài bị bắt tại làng Lệ Sơn (hạt Bố Chánh) và bị giải về Ðồng Hới. Tại đây, ngài được sống chung trong tù với cha Ðiểm và cố Cao.

Ngày 24/11/1838, hai ngài bị xử giảo lãnh triều thiên tử đạo.

Ngày 27/5/1900, cả hai được Ðức Lêô XIII phong lên bậc Chân Phước.

Ðức Thánh Cha Gioan Phaolô đã tôn phong Hiển Thánh ngày 19/6/1988.

Kính các Thánh Tử Đạo Việt Nam: Chân Phước Anrê Phú Yên

§ Phó Tế J.B. Huỳnh Mai Trác

VietCatholic News (24/11/2005) -- Trong Năm Thánh 2000, Đức Giáo Hoàng Gioan Phao Lồ II đã tuyên phong 44 Chân Phước tử đạo, trong danh sách có tên thầy giảng Anrê Phú Yên.

Khi đạo Công giáo được truyền bá vào Việt Nam, nhiều thế hệ thầy giảng đã sát cánh cùng các vị truyền giáo ngoại quốc để đi rao giảng Tin Mừng cho đồng bào của mình.

Mặc dù thầy giảng Anrê Phú Yên chỉ đi rao giảng trong một thời gian ngắn ngủi, nhưng Đức Tin vững mạnh của thầy đã được lưu truyền cho người Công giáo Việt nam trong hơn 350 năm nay.

Cha Alexander de Rhodes là người đã chứng kiến cuộc bắt bớ, cuộc xử án, cuộc giam giữ cầm tù và cuộc hành quyết thầy Anrê. Cha đã ghi chép lại đầy đủ chi tiết cuộc tử đạo của thầy.

Thầy Anrê sinh năm 1625 tại Phú Yên, là con trai thứ của một bà quả phụ đạo đức.Thầy là người có thể xác yếu đuối nhưng rất thông minh và có một tâm hồn trong sáng luôn hướng về sự thiện. Mẹ thầy đã khẩn khoản Cha thâu nhận thầy làm môn đệ. Thầy học hành rất chăm chỉ và trội hơn các đồng bạn.

Lúc thấy lên 17 tuổi, thầy được chịu phép rửa tội cùng một lúc với mẹ mình. Một năm sau khi chịu phép rửa, thầy trở thành thầy giảng và khấn hứa phục vụ Giáo Hội cho đến trọn đời. Thầy được tử đạo lúc thầy vừa tròn 20 tuổi.

Chúa Nguyễn ra lệnh cấm đạo khi nhận thấy đạo Công giáo bành trướng trong xứ sở. Vào tháng 7 năm 1644, quan Tổng trấn Quảng Nam, ông Nghè Bộ ra lệnh cấm các giáo sĩ ngoại quốc đi truyền đạo và bắt giam các thầy giảng Việt nam.

Vào ngày 25 tháng 7, quân lính được sai đến bao vây nhà Cha Alexander de Rhodes để tìm bắt thầy giảng Ignatius, nhưng thầy đi vắng nên chúng bắt thầy Anrê Phú Yên. Chúng đã đánh đập, trói lại và giải đến quan Nghè và giải thích thầy cũng là một thầy giảng như thầy Ignatius, người này đã đến các làng mạc nói về luật lệ của vua Kitô và khuyến dụ dân làng theo đạo mới.

Trước công đường quan Nghè khuyến dụ thầy Anrê “đừng dại dột mà mang họa vào thân, hãy chối đạo thì sẽ được tha để trở về với gia đình.” Thầy Anrê đã khẳng khái tuyên xưng mình là Kitô hữu và muốn chịu tất cả mọi thứ cực hình chứ chẳng bao giờ chối bỏ những điều mình đã rao giảng. Dù bị hăm dọa dùng những cực hình ghê rợn cũng không làm nao núng ý chí cương quyết chịu chết để bảo vệ đức tin, chấp nhận đau khổ để được chết vinh quang. Thầy Anrê bị khép vào tội tử hình.

Ngày kế tiếp, Cha Alexander de Rhodes và vài thương gia người Bồ Đào nha vào thăm thầy trong nhà tù, thầy tỏ ra rất bình tĩnh và an vui chịu khốn khổ vì Chúa Kitô. Nước mắt rưng rưng họ cầu nguyện cho thầy, thầy xin họ cũng cầu cho chính họ được bền đổ trung thành với tình yêu vô biên của Chúa, “đấng đã hy sinh mạng sống của mình cho nhân loại”. Thầy lập lại ý tưởng đó và kết luận: “Chúng ta hãy trao tình yêu của chúng ta cho Chúa như Chúa đã yêu thương chúng ta, hãy trao mạng sống cho Chúa như Chúa đã chết cho chúng ta.”

Trưa ngày 26 tháng 7 năm 1644, ba mươi người lính đến nhà giam dẩn thầy Anrê ra pháp trường. Thầy cám ơn Chúa đã cho thầy được hy sinh tử đạo, thầy chào từ biệt các bạn tù. Cha De Rhodes xin phép được dùng một chiếc chiếu trải ra nơi hành hình để hứng lấy máu của thầy như phong tục của người Việt nam, nhưng thầy đã từ chối vì muốn máu mình sẽ thấm vào lòng đất quê hương. Thầy tiếp tục khích lệ những giáo dân giữ vững đức tin, đừng buồn về cái chết của thầy, chỉ xin cầu cho thầy được trung tín cho đến giây phút cuối cùng. Một người lính dùng chiếc dáo đâm bên hông trái, một người khác dùng mã tấu chặt đầu trong lúc thầy kêu lên: “Lạy Chúa Giêsu, xin Chúa hãy chứng giám lòng trung tín của con.”

Cha De Rhodes xin nhận lảnh xác của thầy chở về Macao để chôn cất. Khi tàu ở trên biển thì bị bọn hải tặc đánh cướp, tàu đụng phải đá. Như một phép lạ, một tảng đá lớn từ trên núi rớt xuống làm vở đầu tàu rồi rơi xuống biển, làm cho bọn hải tặc bỏ đi và tàu đã chạy được về đến bến bình yên.

Qua nhiều thế kỷ, dù thầy Anrê chưa được phong hiển thánh, nhưng người Công giáo Việt nam luôn tưởng nhớ tôn kính đấng tử đạo thứ nhất đã để máu mình thấm vào lòng đất mẹ, với ước nguyện sẽ sinh hoa kết trái đức tin Kitô cho đến muôn đời.

Phó Tế J.B. Huỳnh Mai Trác