“Bạn có cách nào để tạo cho các em bầu khí hứng thú khi học giáo lý không? Mặc dầu tôi đã cố gắng hết sức, nhưng các em không thích thú lắng nghe làm tôi nản vô vùng. Bạn có gì giúp tôi không?”

Vấn đề của bạn là một trong những điều tôi thường nghe các giáo lý viên than phiền. Tôi cũng được nghe nhiều phụ huynh phản ánh việc con em họ cảm thấy chán học giáo lý.

Để tìm ra phương thế giúp các em hứng thú khi học giáo lý, chúng ta cùng thử suy nghĩ về cách học của chính mình. Bạn thử trả lời câu hỏi này: “Khi nghe giảng, điều nào làm bạn dễ hiểu, dễ nhớ nhất?”

Bạn sẽ nhận thấy rằng bạn sẽ thích thú và dễ dàng tiếp thu, dễ hiểu, dễ nhớ những điều nào thầy giáo giảng liên quan đến vấn đề bạn đang quan tâm, thắc mắc, hoặc những vấn đề liên quan đến kinh nghiệm sống của bạn.

Thường qua kinh nghiệm, quan sát, chia sẻ với người khác, qua các câu chuyện, tranh ảnh, những ví dụ cụ thể, những điều bạn đang làm, những lầm lỗi mắc phải sẽ giúp bạn phương thế để học tốt hơn. Bạn sẽ nghiệm rằng lời người xưa là đúng:

Điều tôi nghe, tôi hay quên.
Điều tôi thấy, tôi dễ nhớ.
Điều tôi làm, tôi mau hiểu.

Nếu bạn cứ dạy các em như thói quen xưa nay là cứ nói thao thao thì chúng sẽ rất mau chán vì khả năng của chúng không thể tập trung và nhớ những điều bạn nói cho dù những lời đó thực ý nghĩa và đã được chuẩn bị kỹ lưỡng. Bí quyết để giúp bạn tạo sự hứng thú cho các em là biết thích nghi việc giảng dạy của bạn với việc học tập của chúng. Sau đây là vài điểm bạn cần chú ý:

1. Chỉ nên nói vừa đủ để cho các em có thể đóng góp vào đó.

Hầu hết các người dạy dành tất cả thời gian ở lớp để nói. Đang khi giảng, bạn cần biết ngắt đúng lúc để các em được đóng góp, bằng cách đưa ra những câu hỏi hoặc cho các em thắc mắc, góp ý. Nhưng đó mới là bước đầu để giúp các em thêm hứng thú và học hỏi.

2. Các em càng tham gia đóng góp nhiều bạn càng dạy dỗ chúng nhiều hơn.

Điều này dường như là một nghịch lý, nhưng lại có hiệu quả khi bạn đề cao trách nhiệm học hỏi nơi các em. Nhiệm vụ của bạn là làm sao lôi cuốn các em vào những hoạt động đó.

Quả thực điều này khó khăn hơn là soạn thảo và trình bày một bài giảng. Dĩ nhiên là các bạn cũng sẽ phải nói, trình bày, giải thích, trả lời vấn đề nhưng quan trọng hơn cả là đặt vấn đề.

Khi soạn bài, bạn hãy tự hỏi: trình độ các em tiếp thu thế nào đây, mình phải dùng phương tiện nào để lôi cuốn chúng cả mắt, mũi, tai, và tay chân (chẳng hạn dùng tranh ảnh, bản đồ, báo chí, sách vở, phim ảnh, vẽ, viết, múa hát, rối, trò chơi, âm nhạc…)

3. Tiếp cận với kinh nghiệm sống của các em.

Đối với bạn, việc cảm nhận một sự kiện hay một chân lý tôn giáo nào đó là một chuyện dễ dàng. Nhưng đối các em thì khác. Chúng không dễ nhận ra được điều đó vì không liên quan đến cuộc sống của chúng. Hầu hết các bài giảng giáo lý hiện nay đều bắt đầu từ một số kinh nghiệm rút ra từ cuộc sống của các em. Điều này không những phù hợp với sư phạm, mà còn đúng với thần học nữa.

Thông thường chúng ta không chỉ học hỏi những gì liên quan đến cuộc sống mình, mà còn khám phá được sự hiện diện và Lời của Thiên Chúa qua những kinh nghiệm của chúng ta cũng như qua những nguồn mạch mang tính truyền thống trong Kinh Thánh, phụng vụ, giáo lý và nơi hạnh các thánh.

Cố gắng hiểu biết các em và thế giới sống của chúng là điều rất cần thiết. Đối với lớp học mỗi tuần chỉ có một buổi điều này thực là khó khăn. Tuy vậy, nhờ những việc làm sáng tạo của các em mà chúng ta biết được điều chúng thích, điều chúng quan tâm, những câu hỏi và những vấn đề của chúng. Bạn càng nói ít và càng để các em chủ động, bạn càng hiểu biết các em và thế giới của chúng hơn.

4. Cố gắng dạy đúng đề tài, không lạc đề.

Các sinh hoạt có thể dẫn đến lộn xộn và gây xao lãng nếu như bạn không xác định rõ mục tiêu của mỗi bài học ngay lúc đầu. Bạn và các em cần nhận thức rằng ai làm việc gì cũng phải nhắm đến mục tiêu nào đó, và phải có những diễn tiến tuần tự nhất định. Đây là một trong những bước quan trọng trong việc tổ chức lớp học. Tổ chức sao cho thật đơn giản với một đề tài chính, và dù có nhiều sinh hoạt khác nhau nhưng vẫn dẫn đến một mục tiêu duy nhất một cách hợp lý. Vấn đề không phải là có nhiều hoạt động nhưng là những hoạt động có ý nghĩa và được chọn lọc kỹ lưỡng.

5. Làm cho mọi việc trở nên sống động.

Tất cả chúng ta và đặc biệt giới trẻ ngày nay sẽ thích thú học hành hơn khi cảm thấy những gì mang tính sống động. Nên nhớ rằng khả năng tập trung của các em rất ít. Vì vậy cần phải thay đổi nhịp độ và nhịp điệu sao cho phù hợp với trình độ nhận thức và phát triển của các em.

Tóm lại: Cố gắng để cho các em chủ động hơn trong lớp học. Như vậy bạn sẽ có thể tạo cho các em hứng thú hơn khi học tập.



Carl J. Pfleifer & Janaan Manternach

Lm. Giuse Nguyễn Văn Thịnh chuyển ngữ