Thánh Gioan Euđô, Linh Mục Lập Dòng (1601-1680)

Thánh Gioan Euđô sinh ngày 14/11/1601 tại làng Ri, thuộc giáo phận Seés miền Normandie nước Pháp. Ngài theo học với các cha dòng Tên tại Caen và sau đó lên đại học. Trong giai đoạn này, ngài muốn đáp lại lời Chúa mời gọi trở nên linh mục, nhưng bị gia đình ngăn cản.

Năm 1623, ngài chính thức gia nhập hội dòng Giảng Thuyết do Ðức Hồng Y Bérulle sáng lập và rất hăng say với công việc truyền giáo.

Sau khi thụ phong linh mục, ngài được chỉ định đi coi xứ ở miền Aubervillier, đồng thời kiêm nhiệm chức vụ giảng dạy tại nhiều nơi. Gương mẫu đời sống và lời nói hùng hồn của ngài có sức cảm hóa và lôi kéo nhiều người.

Ngài còn biểu hiện tinh thần truyền giáo cao độ qua những công tác bác ái. Khi quê hương bị cơn dịch tung hoành, ngài đã tình nguyện đi săn sóc cho các bệnh nhân và an táng những người đã chết.

Chính ngài cũng đã ra sức chấn chỉnh lại đời sống đạo đức và uy thế của các giáo sĩ đã bị sa sút, và ngài đã thiết lập nhiều Chủng Viện để thực hiện dự tính này.

Ngoài ra, ngài còn lập hội Sùng Kính Trái Tim Chúa Giêsu và Mẹ Maria, dòng Ðức Bà Bác Ái (1662), sau này đổi tên là dòng Ðấng Chăn Chiên Lành để giáo dục các thiếu nữ sa đọa.

Ngài qua đời ngày 19/8/1680. Ðức Giáo Hoàng Piô X đã cất nhắc ngài lên bậc Chân Phước. Ðức Piô XI, dịp năm Thánh, nhằm vào ngày lễ Hiện Xuống năm 1925, đã tôn phong ngài lên bậc Hiển Thánh, và lập lễ kính trong toàn thể Giáo Hội năm 1928.

Nhóm Châu Kiên Long, Ðà Lạt
Vietnamese Missionaries in Asia

Thánh Gioan Eudes, Linh mục (1601-1680)

Ngài sinh tại một nông trại ở miền Bắc nước Pháp. Thời đó ngài là một tu sĩ, một nhà truyền giáo, người sáng lập 2 cộng đoàn tu sĩ và là người thúc đẩy lòng sùng kính Thánh Tâm Chúa Giêsu và Mẫu Tâm Maria (Trái tim Vẹn sạch Đức Mẹ).

Ngài vào Dòng Hùng Biện (*) và thụ phong linh mục lúc 24 tuổi. Trong những năm đại dịch, từ 1627 tới 1631, ngài tình nguyện chăm sóc những người nhiễm bệnh trong giáo phận.

Lúc 32 tuổi, ngài trở thành nhà truyền giáo. Ngài có biệt tài giảng thuyết và giải tội. Ngài giảng thuyết ở hơn 100 giáo xứ truyền giáo, có những nơi ngài giảng trong vài tuần hoặc vài tháng.

Ngài quan tâm việc thay đổi tâm linh giáo sĩ, ngài thấy rằng đó là nhu cầu lớn nhất đối với các chủng viện. Ngài được phép của Bề trên tổng quyền, Giám mục và Hồng y Richelieu để bắt đầu công việc này, nhưng Bề trên tổng quyền kế vị lại không chấp thuận. Sau khi cầu nguyện và tham khảo ý kiến, ngài quyết định rời khỏi tu viện. Cùng năm đó, ngài thành lập một dòng mới gọi là Dòng Eudists (Dòng Chúa Giêsu và Đức Mẹ – Congregation of Jesus and Mary), chuyên đào tạo giáo sĩ bằng việc linh hướng các chủng viện. Việc này được các giám mục đồng thuận, nhưng cũng gặp đối lập ngay, nhất là từ phía tà thuyết Gian-sen (*) và một số bạn đồng liêu cũ. Ngài mở vài chủng viện ở Normandy, nhưng không được Rôma phê chuẩn (một phần vì ngài không khéo léo trong giao tế).

Trong việc truyền giáo, ngài bị quấy nhiễu bởi gái làng chơi, do họ muốn thoát cảnh sống khốn khổ. Các nhà mở tạm thời được thành lập nhưng sắp xếp không được ổn thỏa. Một người tên Madeleine Lamy, chăm lo cho một số phụ nữ, đã nói với ngài: “Ngài đi đâu bây giờ? Thiết nghĩ ngài hãy tới một nhà thờ nào đó mà ngài thấy trong hình và nghĩ mình sùng đạo. Điều luôn cần ở ngài là mở một nhà cho những sinh vật khốn khổ này”. Những lời đó đã đánh động ngài. Thế là một cộng đoàn tu mới được thành lập, đó là Dòng Tiểu muội Bác ái Trú ẩn (Sisters of Charity of the Refuge).
Có thể ngài được biết nhiều do các chủ đề trong các tác phẩm của ngài: Chúa Giêsu là nguồn sự thánh thiện, Mẹ Maria là mẫu gương đời sống Kitô giáo. Ngài rất sùng kính Thánh Tâm Chúa Giêsu và Mẫu Tâm Maria, ĐGH Piô XI tôn vinh ngài là tổ phụ của lòng sùng kính Thánh Tâm Chúa Giêsu và Mẹ Maria. Ngài qua đời lúc 79 tuổi.

------------------------------
(*) Dòng Hùng Biện (Congregation of the Oratory) do thánh Philip Neri thành lập tại Rôma năm 1575, gồm các cộng đoàn linh mục triều độc lập sống đức vâng lời nhưng không tuyên khấn.

(*) Jansenism: thuyết của Cornelis Jansen, khoảng 1656-1657, dựa trên thuyết tiền định luân lý (moral determinism). Các nguyên tắc thần học của Cornelis Jansen nhấn mạnh sự tiền định, phủ nhận ý chí tự do, cho rằng bản chất con người is không thể tốt lành. Thuyết này bị những người cải cách trong giới giáo sĩ, tu sĩ và học giả Công giáo Âu châu Tây phương phản đối, và bị kết án là tà thuyết. Bị ảnh hưởng các tác phẩm của thánh Augustinô, nhất là sự tấn công của thánh Augustinô đối với thuyết Pelagianism (phủ nhận tội tổ tông) và thuyết ý chí tự do, Jansen theo thuyết của thánh Augustinô về sự tiền định và sự cần thiết của Ơn Chúa, một lập trường bị Công giáo La Mã coi là gần với thuyết của Calvin, đã cấm lưu hành cuốn The Augustinus của ông năm 1642. Sau khi Jansen chết năm 1638, những người theo ông đã lập cơ sở tại tu viện ở Port-Royal, Pháp. Blaise Pascal, một đệ tử trung thành của Jansen, đã bảo vệ các giáo huấn của họ trong Provincial Letters (1656–1657). Năm 1709, vua Louis XIV ra lệnh bãi bỏ tu viện này. Những người theo Jansen bắt đầu lập Giáo hội Jansen năm 1723 và tồn tại tới cuối thế kỷ 20.

Trầm Thiên Thu dịch